Gözler neden farklı renktedir?

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



İnsanların gözlerinin sadece iris denilen orta tabakası renklidir.
İrisin ortasında göz bebeği vardır ve ışık bu açıklıktan içeri girerek
gözün arkasına geçer. Saydam tabakanın arkasında yer alan iris, kaslar
sayesinde, gelen ışık miktarına göre göz bebeğinin boyutlarını
değiştirir.
İrisin renkli olmasının sebebi içindeki pigmentlerdir. İris renksiz
olsaydı gözümüze gelen ışık içerden tekrar dışarı yansıyarak görüşümüzü
bozardı. Renkli olması nedeniyle bu yansımayı önler veya en aza indirir.
Gözün renginin görme fonksiyonuyla alakası yoktur. Yansımayı önleme
görevi için mavi olmuş, kahverengi olmuş fark etmez.
İrise rengini veren ‘melanin’ denilen bir pigmenttir. Pigmentlerin iris
hücrelerinde dağılışları gözün rengini belirler. Eğer bir gözde
bunların sayısı çoksa gözün rengi kahverengi, azsa mavi olur. Yeşil
gözleri koyu bir zemin üzerindeki yağlı pigmentlerin sarımtırak noktalan
oluştururlar. Yeşil göz hayranları için bu renge yağın sebep olduğunu
öğrenmek şaşırtıcı olmalı.

Koyu renk saçlı ve derili insanların vücutları daha çok melanin
ürettikleri için gözleri de genellikle kahverengidir. Açık tenlilerin
gözleri ise melanin azlığından mavi veya yeşil olur. Ancak unutulmamalı
ki göz renginde kalıtım ve genler çok önemli rol oynarlar. Koyu renkli
bir insan yedi göbek gerideki mavi gözlü bir büyüğünün göz rengini
alabilir.
Göz renginin göze giren ve retinaya ulaşan ışık miktarı ile bir ilgisi
olmadığı gibi görüş kapasitesi üzerinde de etkisi yoktur. Melanin
eksikliği olan ve ‘albino’ diye adlandırılan beyaz saçlı, kirpikli
hastaların gözleri ışığa çok hassastırlar. Buradan melaninin gözde ışığa
karşı bir koruma işlevi yürüttüğü de anlaşılıyor.
Doğdukları zaman bebeklerin gözleri mavi veya laciverttir. Bunun sebebi
vücutlarının henüz yeterli pigment üretmeye başlamamış olması ve irisin
moleküler yapısı nedeniyle sadece mavi rengi yansıtmasıdır. Bu durum
birkaç ay içinde değişir, melanin üretimi ile beraber bebekler ömür boyu
sahip olacakları göz rengine kavuşurlar.
Bazı insanların göz renkleri ortada bir sebep yokken değişebilir.
Bilimsel olarak göz renkleri maviden kahverengiye 15 dereceye ayrılır.
Araştırmacılara göre Kafkasya kökenli yetişkinlerin yüzde 10-15′inin göz
renklerinde sonradan değişim görülüyormuş ama 15 derecelik skalada 3
dereceyi geçmediği için çok belirgin bir renk farkı oluşmuyormuş.
İki gözün farklı renklerde olması, kedi ve köpeklerin bazı türlerinde
yaygınken insanlarda çok nadir görülür. Genellikle genetik kökenlidir ve
görüş kapasitesini etkilemez. Tarihte Büyük İskender’in gözlerinin de
farklı renklerde olduğu rivayet edilir. Aynı renkteki gözlerden birinin
sonradan farklı renge dönüşmesi ise çok ciddi bir hastalığın belirtisi
olabilir.